Eniketa / eyi ni eni tabi ohun ti a n soro re. Oro-ise Elela: Eyi ni oro-ise ti a le fi oro-oruko ti o duro fun abo bo. EDE - Oro/gbolohun onipoona: Itumo poonaAkojopo awon oro onipoonaAlaye lori itumo oro ati gbolohun onipoona ASA - Eewo ni ile Yoruba: Kini eewo/orisi eewoOrisirisi eewo ati itumo okankan wonKi ni o maa n sele ti eniyan ba deja eewo ati atunbo tan re LITIRESO - Kika iwe litireso ti ijoba yan: 9. Bola sakiyesi pe Dele ati Ayoka ko se e dara de afi bi oluwa re ba fe kan abuku. Tokunbo Omo ti won bi si Ilu oyinbo tabi ile. Lara awon omo iya re ni orangun oba ila ati Alara oba ara. Ayipada ti de ba bi a ti n sin oku oba laye ode-oni,won ko fi eniyan se etutu mo ni ilu oyo esin ati maluu ni won n lo bayii. Akanmu: One who is personally chosen. Ewo ni ki i se abuda oro-ise? '(,&'"'=#)&),&'"#$%>&'"#$%&4,&),&'(#-'&(+&.,&%&%<%&-'&'(#-'&*, 4,&%(%&'(#-%&%$')&%"%=<+3+&<%&<%&$%%&4+>&.,&+),*%)&6,&'(#-%&*,&4,&'$'>&'&3%:#&.,&'&<%, +),*%)0&9%-%)%&%&"+&-'&'(#-'&*,&),&G@G.,8+4&/+"#&'*,)&.%<,&':+&%(%&,=,&.,&'&<%&8', (+0&<%-%)%&%&"+&/+&'(#-'&),&6,&=<%3#(%&%&'&4,&8%&%/+&),&%"+&),&%='&8+:,"%&'(#)>&%&'&"+. AlagbedeAwon alagbede nii se oro igbeyin fun oku alagbede, lati yowo re kuro ninu egbe.Inu ile aro ti alagbede, naa ti n sise ki o to ku ni a ti maa n saba se etutu, Yato si gbogbo awon wonyii,awon Yoruba a maa ro oku paapaa eyi ti o ba je oku oroju ti, won gba pe iku re kii se lasan,awon agba adahunse tabi oloogun ni o maa n ro oku, ki. GBIGBE EDAN LO SILE AJEGBESE: Laye atijo eru jeje ni awon egbe ogboni je fun awon ara ilu nitori naa ti olowo ba loo fi ejo ajegbese to taku sun awon ogboni,awon ogboni yoo fi edan[amin ase ogboni]ran onise si ajegbese naa,itunmo eyi nip e ki ajegbese naa o maa bo wa si ile ogboni won a da si oro gbese naa,won a si pase fun ajegbese naa ki o san owo yii eru won nii mu ajegbese wa ona kiakia lati san gbese. Ap. Ibeere wa ni opin iwe fun idanrawo. Ewo ni ooto? '(#-'&*,&=<%3#(%&3%(%3%(%&),&,3%:,&-#.#-#.#>&%&'&/+&'(#-'&)%%&),=<%&J^.,8+4>&+), )%%&.#)&"+&=<%$+>&-,&'&4,&.#)&$%&-%&),&'4%)>&.,&'&"'&:+#)0, '(#-'&$#"'&/#/'>&*'&6#)&'&),4+=#)&),&')%&=<'=<'>&),&':'&_')3%*>&%&'&-':#&4,&,"%, '(#)>&%.,&,$'&'(#)>&%&'&/+&'(#"'&*,&),=<%&8+:+&"+(%"+(%>&%&'&4,&4+&<+&6#)&,=<%&8+.%>&%&', 6#)&+),*%)>&<%-%))%&%&'&8%&/+&'(#-'&*,&),&+)#&')%&$%&),=<%&8+:+>&.,&%&<%&4,"+-#)>&%, .,&'&<%&)&4,4+&'$'&-%)0&!&8%&)8#&+('&$%&6#)&+),*%)>&%&'&8%&6,&'(#-'&*,&=<%3#(%&%&', -,&%&/+&),=<%&8+.%&/+(+&4,)#&'8,&)%%>&-,&%&-%&74&IG&Y&O&4,>&-,&+),&)%%&8%&8#&'8,)%%>, )-%)&'8'-#)(,)(+&*'&*,/%3%&),&%=<%(%&! ii . EDE:Oro-Ise: Agbabo, Alaigbabo, elela, Alailela. TAIWO (To-aye-wo):omo ti o koko wa saye ninu awon ibeji. '&/+"#, $%>&%&4,&=<%3#(%&%&'&3%(#-'&%$')&+),*%)&)%%0, 74&GO&Y&O>&O@&Y&J>&QT&Y&J>&JG^&Y&J&.,&%&<%&6+&-,&! Oun le so bi isu se ku ati bi obe se be e. Laipe, owo te Dele, Ayoka ati awon isongbe re, Ooto leke ran Tolu ni ewon odun mefa, o si dajo iku fun awon yooku, Bola naa si gba ominira. [b] apejuwe abo,oro oruko [d] aponle,apejuwe,eya. ASA:Ona ti a n gba gba gbese osomaalo,elemun-un. Names are given to the child by the father, mother, grandparents (paternal and maternal) and some close relatives also. -idi pataki ti mo fi n ko iwe yii si yin ni wi pe.. (v) Ikadii-; Owo otun pepa ni a o o sun owo si lati dagbere pelu ami koma ni ipari. (i) So itumo oro oruko ati oro aropo oruko (ii) Ko ise oro-oruko ati aropo oro meji meji pelu apeere. WAEC/NECO. '&)%&),&%"+>&4+&6#)&':'&8+:,"+"'=#)&GJ>&-,&'&4, 8%&=<%3#(%&,(#&'=#)&.,&%&"+&8%&*'& '&"+)#>&*,'&3,&,.+8'"+&"%=<%(%&!"'(#)0. Adewoyin S.Y (2014) Imo, Ede, Asa Ati Litireso fun ile Sekondiri Agba Corpromutt Publihers Nig Ltd Oju iwe 137-141. Adewoyin S.Y (2006) Imo, Ede, Asa Ati Litireso fun ile Sekondiri Agba S.S. 3 Corpromutt Publihers Nig Ltd Oju iwe 147-150. iranlowo owo lo si odo elomiran ti a mo pe o ni ju wa lo ni akoko isoro.Se bi ko ba nidii obinrin kii je kumolu,bi ko ba nidii eeyan o le deede lo ya owo.Eyi ni awon idi Pataki ti eeyan fi maa n ya owo laye atijo. Leta ti Ayoka ko fi han gege bi (a) oninuuru (b) osonu (c) alapepe (d) apaniyan. Ewo ni ko si lara anfaani oye ninu akaye yii? ap iwe, ile, bata, ewe, igi: abbl. m ni a fi n da pupo ninu awon onkaye Yoruba mo nigba ti a n fi (i) mo onkapo, Merin (mu erin)=4 Ikerin (iko erin)=4th, Marun-un (mu aarun=5 Ikarun-un (iko arun)=5th, Mesan-an (mu esan)=9 Ikesan (iko esan)=9th, Mewaa (mu ewa)=10 Ikewaa (iko ewa)=10th, Mokanla (mu okan-le-ewa)11 Ikokanla (Iko-okan-le-ewa)11th, Mejila (Mu-eji-le-ewa)12 Ikejila (iko-eji-le-ewa)=12th, Metala (mu-eta-le-ewa)13 Iketala (iko-eta-le-ewa)13th, Merinla (mu-erin-le-ewa)14 Ikerinla (iko-erin-le-ewa)14th. Sugbon awon agba taku pe ojo ti a ba ri ibi ni ibi n wole. A nila ti wo anfaani ati aleebu ki a si fi arojinle ero gbe won kale. Bola ko ebun awon onibara re nitori pe (a) owo osu re po (b) o fe yera fun abuku (c) ko f eta oja fun won (d) ko fe ni won lara. . If this kind of child is male, he is named Ojo, and if female, Aina; * Dada This is a child born with long, thick and curly hair which is not to be cut at anytime. Bi a ba wo apeere oku pipe ti a fun wa yii, a o ri i pe gbogbo awon ohun ti a menuba pata ni o wa nibe. b.Salaye koko ti o maa n je jade ninu won pelu apeere. Ewo ni o je mo aroko ajemo isipaya? Kindly do check back. Oginni:Eni ti o maa n roar n tele ginniginni. Lara awon ewi atenudenu ti a ya soto fun isinku ni; Bakan naa ni won le lo awon ewi atenudenu miiran fun ayeye isinku, ki i se dandan ki o je awon ti a ko soke yii nikan. RIRAN ELEMU-UN : Ti gbese ti ajegbese je ba ti pe ti o si je eyi ti a n ta ewure tabi agbo le ka,olowo yoo seto ki gende kunrin kan ki o ba oun mu ohun osin ni agboole ajegbese tita ni ohun osin naa yoo da lati fi ri owo ropo gbese ti ajegbese je sugbon ki I se dandan ki o je ohun osin. Awon omo ti ork amutorunwa Edu Delight Tutors Akole:Awon omo amutorunwa Awon omo ti ork amutorunwa $%&6#)&,4+=#)&'=#)>&),. Eyi ni orisiirisii ona ti awon Yoruba n gba lati gba owo ti ajegbese je pada lowo re leyin ti akoko to da ti koja.Awon ona naa niwonyii. Idaamu ti ko legbe ni won ko ba awon ara adugbo paapaa julo Ayinla oko Mosunmola, okunrin bi obinrin lati igba ti won ti gba leta yii. Oruko oye awon ilu mejeji yii fi ajosepo han pe omo iya ni won oye oba ondo ni osemawe , oye oba iwoye ni ebumawe . ASA:Ere Idaraya: Ere Osupa, aojoojumo, Ita gbangba, abele. 3. (#-'&+*,&.,&8'&6+&4'&),/%&(+&*,&:+&'(#-'&.,&'&$#"'&),&'/'"'/'>&'(#-'&*,&3+(%>&'&4,&)6#), 4,&,4+&n&,*%)#&/#/'>&<,&'&.,"+&:+&$,/+>&%$')&+),*%)&8%&)&6,&'(#-'&)%%&4+(+&),=<%, %$')&$''",&,=<%),&),&$')&)"'&'(#-'&*,&"+1,)&,-#&Z+4#&<%-%)%&$')&.#)&"'&'(#-'&*,&:+, 6#)&+*'-%)SG@JR&-,&%&$%&"+&=<+&6#)&%"%,4%)&.%<,&+),.,&'&),&%(#)&-%)&"%(%>&,*%)#&*', H,&'&<%&-'&'(#-'&*,&<,&%.,&4+&-'&*,&),&,=<%&8+:,&4,)#&,$+&6+"+6+"+&-,&%$%&6,&.#(%(,&'"'(#), '"#&4,>&-,&%&$+&/+&),&'$#&=(++)>&-,&%&4,&4+&),&':'&H1#(43%*>&<,&%&8%&4,&%(%&$%>&+),&)%%, *'&8%&(,&%)#&%.,&':#&(+(+&'"'(#)>&+),*%)&*'&8%&(,&%<'&),)#&')%&=<'=<'0, 6+"+6+"+>&-,&'&$%&6,&"'6,)3%&'"'(#)&3,3#)&4,&3,+&-,&'&$%&$+&),&'$#&6#)6#)>&.,&%&6,6#), %"%,4%)&)%%&*'&*%0&]%=<%(%&! Aja dudu meta ni won ri ti o sa jade ninu ina yii won si ri okan ninu won sa ladaa. Gbolohun oniponna-; ni gbolohun ti o ni ju itumo kan lo.gbolohun oniponna le je eyo oro tabi apola kan ni o maa ni ponna. "'(#)&-,&'&4+&'1#)&-%)&7%.%-,&),)#, %*+&$%>&%&'&/+&'(#-'&)%%&),=<%&IJ>&%&'&4,&=<%3#(%&%.,&%$+&'"':'&8+:+0, '1#)&.,&'&"%=<%(%&%.,&+*,&.,&'&4+&7%.%-,>&),)#&%*+&$%>&%&'&-%&74&JGW&Y&^>&JJ&Y&^>&W\&Y&^>, OG&Y&^0&?&'&4,&8%&$'&%4'&6#)6#)&),=<%.,&%&<%&)=<%3#(%&)%%0&?&'&),&4+&'1#)&)-%), +"+=<,)&),&%-'-'&)%%>&%&'&4,&4+&%3#(%&)%%&6#)&':'&8+:+0, B.#8'&'(#-'&*,,&),&! Bola je omo odun ogbon nigba ti o laya, o fi odun meji ju iyawo re lo. "'(#)&),)#, '1#)-'1#)>&'&"+&/+&'(#-'&4,)#&'8,&%.,&'4+&<%-%))%&6#)&,$+>&-%&/+"#&%$+&%.,&%3#(%>, /+&'(#-'&),&%='&8+:,"%&'(#)&%.,&%='&8+.%&'(#)0, 6+&6,&%=<%(%&(+&1%)&6#)&%$')&.,&'&<%&6+0&P%&74&QJ&Y&^>&TG&Y&J>&JJIF&JC&QJ&Y&^0&P,&'&4,&/+. Peleyeju:Eni to ko ila pele, ti ila oju naa si ye e gan-an. Won a maa fi oruko ti a n pe eroja kookan ati bi eledaa se seda won se adura fun omo naa. Kehinde: Omo ti o tele Taiwo, oun ni Kehinde gba egbon. Mo ra epa; Oluko na mi; D Mo ri gbogbo yin. iii. Oro aropo oruko ni a maa n lo dipo oro-oruko ninu apola oruko.apeere, 1. Apeere: OkeOmo ti o di ara re sinu apo ibi wa si aye epo tutu ni won maa. '&)%%>&%&'&),&:+&+(%)&%.,&+:%>&%&'&),&:+&+*,)>&+3+&%.,&%$')&)-%)&%<+8, 4+&+. Itan miran fi ye wa pe omo omo olofin oba ife ni igba kan ni owa ajaka. KEHINDE (omo-to-keyin-de): omo ti a bi tele Tayewo.Oun ni legbon,pe oun lo ni ki Taye lo to aye wo. '&-'-'&<+(+&%3#(%&(+0&V,)#&,$+&;+)+4,4,>&Z%-'<#&4#)&),&'(#&':'&)%%>&'(,&%$'), 7+&<,&%&4+&-'&4,&,<,&*,,>&%4+&!"'(#)&*'&4,&4'-%"+&4,)#&%3#(%&)%%0. ORO - APONLE: Awon oro ti o maa n pon oro - ise le ninu gbolohun ni a pen i oro aponle. Required fields are marked *, I have read and accepted the Privacy Policy *. $%&/+&'(#-'&*,&),=<%&J@@@Y.,8+4>&4+&+. Thanks for your visit too. Ona-Onse Awo ni oloye ti ipo oye re jemo isinku oba Alaafin.Oloye yii ni yoo ge ori oba to waja,inu yara kan to wa laafin, ti a n pe ni ile ori ni yoo gbe ori oba si fun ilo oba ti yoo tun je tele e. Bi won ba fe lo sin oku oba to ku ni Bara, won a fon fere Okinkin,a o si lu ilu koso lati so fun awon ara ilu pe oba n re ile igbeyin lati lo sun. "'(#)&%.,&,4+"'='&%*+&(+&%.,&%$')&8,,(%)0, 9,&'&.,&)4+&+"+*,>&*'&4,&3%(%&6#)&'&S?8,)R0, '(#-'&*,&),&,=<%&GJ>&%&'&4,&8%%&-%&74&)%%&),=<%&8+.%>&.,&%&<%&),"'&'-#)&%.,&%=<%(%, ),)#&,4+&$%&.%<,&),)#&,(,)&%:'&$%>&%&"+&4+&<+&6#)&':'&8+.%&.%<,&:#<+&"'0, ),=<%&8+.%0&H,&%&<%&6+&4+&'1#)&-%)>&%&'&8%&/+&'(#-'&*,>&*'&4,&6%(%1%)&<,&! KasimaawooKi a si maa wo boya yoo tun ku tabi ye. (ii) Deeti kiko-; ila ti o tele adiresi ni a maa n ko deeti si. Oruko Amutorunwa: Eyi ni oruko ti a n so awon omo ti o gba ona ara waye tabi ti won mu nnkan ara waye lara won ni ile Yoruba. IDOGOTI : Eyi ni diduro ti ajegbese ati fifooro emi re titi ti yoo fi ri owo san.Bi o fe jeun,won a gbe ounje niwaju re,bi o fe to tabi yagbe yoo telee lo sibe bayii ni won yoo se maa yo o lenu titi ti yoo fi wa owo won san. Ewo no ki i se ara won? Itumo oruk Tolin. Iwe keji oju iwe 39-43. Advert? Oruko amutorunwa:-Ige Omo ti o mu ese waye. Bola fi ete onibara re to iyawo re leti, won si pinnu po lati fi adura ati isera bi ogun esu wo. Ipede yii je (a) akanlo ede (b) afiwe (d) asorege. Ni ojo kejidinlogun isinku ni eto yiyo ese oku agba obinrin kuro ni nu ebi. Se akosile abuda oro-ise marun-un pelu apeere. "'(#)&S?9L?a?M, '(#-'&*,&4,)#&'8,&),=<%&T^>&-,&%&=<+&6#)&'<,)(,)&)%%&8#>&),&%=<%(%&! Oro ise akanmoruko : Eyi ni a seda lati ara apapo oro-ise ati oro-oruko. This child is also called Ogidi olu; * Salako (male) or Talabi (female) This is a child born with his/her body covered in rupted membranes; * Abiona This is a child born on a pathway usually when the mother is away from home or on a journey; * Abiodun This is a child born in festive periods; * Johojo This is a child whose mother died during labour; * Babatunde This is a male child born shortly after the death of his grandfather. Isomoloruko je ohun ariya ati ayeye. Ko apeere ewi alohun ti o je mo asa isinku. Awon ohun elo ni a n pe ni eroja isomoloruko. It is believed the grandfather reincarnated. [a] yiya owo ele [b] yiya owo ni banki [d] yiya owo ninu apo egbe. Se anikan rin nii je omo ejo niya. (a) Dele (b) Tolu (c) Tadese (d) Ootoleke. Nibo ni won maa n sin oku oba si laye atijo? "#$%&*'&4,&8%&4'&,"+&)%%>&),&'4%)&%.,&),&'(#0, JJI0& !(#-'&!"#$%&"%.,&"+&:+&-,&%3#(%&$%&-,&'&=<%>&'(#-'&*,&:+&%$')&%)=+",&.,&'&$%&),&,.+. Contrary to the popular belief that Taiwo, being the first born of the twins, is older than Kehinde, it is said by Yoruba elders that Kehinde is older than Taiwo because Taiwo was sent by Kehinde to have a taste of the world and announce his coming as well. (A) awon oloja tita maa n pe de pe de oja (B) eran igbe kii po loja (C) imura awon eniyan kii dara to (D) kanga maa n lomi ninu (E) oorun asungbadun maa n wa. The most common generic names (orko mtrunw) in Yoruba land are Taiwo and Kehinde (altogether known as bej) which are given to twins. (iv) Inu leta-;ibi yii gan-an ni a o ti soro lori idi ti a fi n ko leta. Ofo je mo pipe awon oro enu bi a se n pe e latayebaye laiyi pada ati pipe awon oro naa ni aimoye igba.Ofo ni awon miiran maa n pe ni ogede,bi ofo se wa fun ire naa ni o wa fun ise ibi. /'"'/'&%$')&+),*%)&),&-'&$')&$,/+&'(#-'&! Ko koko ohun ti ewi apileko ti o ka dale lori. Eni ti sango pa. iii. This name is known as 'orko mtrunw' (pre-destined or generic name) in Yorubaland. 10. Ohun ti okunrin le se,obinrin naale se e. Nje o to ki obinrin abileko maa sise ijoba? Ko si ogbon tabi imo ijinle nipa ohunkohun ti a n wa ti ko si ninu odu ati ese-ifa. knde gn: Yoruba Oriki name meaning the prince's favourite. Ayipada ti o ti de ba ere idaraya abinibi, ASA:Owo Yiya: Ohun ti o le sun eniyan de ibi owo yia, ona ti a n gba ya. The first born of the twins is called Tw, a shortened form of T-aiy-w (taste the world) while the last born of the twins is called Khnd which literally means the last to come. Ona meta Pataki ni a le gba lo oro aropo oruko ninu gbolohun. Awon omo wo ni ape ni omo amutorunwa?Omo amutorunwa ni awon omo ti a bi ni ipase ami iyanu ona ti won gba waye yato si bi a ti bi omo orisirisi ona ni won gba waye. Bola fi ete onibara re to iyawo re leti, won si pinnu po lati fi adura ati isera bi ogun esu wo. (A) awon adigunjale pa die lara awon ara Karonwi (B) Monisola ni iyawo Ayinla. keep the nice job on. Oruko ti o je mo ise ilu ni . EDE:Itupale gbolohun oniponna: oriki, Dida gbolohun oniponna mo, EDE:Aroko asariyanjiyan: Ilana kiko aroko asariyanjiyan, Awon ori-oro ti. AinaAina ni omobinrin ti o gbe iwo korun lati inu iya re wasi aye. Iwo ati Kayode niyoo soju wa. - je okan lara awon ona ti a n gba ya owo laye atijo.

Erie County Ocy Directory, Articles A